Uitdrijving

Volledige ontsluiting

Wanneer je volledige ontsluiting hebt en de baarmoedermond voldoende openstaat voor de geboorte van je kindje, ontstaat vaak drukgevoel of later zelfs persdrang. Het voelt alsof je ontzettend nodig moet poepen. Soms ontstaat persdrang nog voordat je volledige ontsluiting hebt. Dan moet je de aanwijzingen van je verloskundige opvolgen. Soms mag je er al een beetje aan toegeven. Wanneer je nog niet voldoende ontsluiting hebt, moet je de persdrang wegzuchten en wachten tot je baarmoedermond verder ontsloten is. Wanneer je aanhoudende persdrang voelt tijdens een bevalling, moet je altijd de verloskundige waarschuwen.

Op een gegeven moment wordt de persdrang zo hevig dat je niets anders kan doen dan er aan toe te geven. Dit wordt ook wel reflectoire persdrang genoemd (dit is een reflex van je lijf). Dan volgt een tijd waarin je heel actief mee kunt persen met een wee. Tussen de weeën door kun je even uitrusten, tot er een volgende wee komt. In elke wee kun je meerdere keren meepersen.

Perstechniek

Wanneer je effectief meeperst met een wee, vergroot je de uitdrijvende kracht. Je kunt in het begin experimenteren met wat voor jou een fijne manier is om te persen. Probeer te persen op de uitademhaling, de inademing, of houd je adem even vast en pers dan uit. Je kunt hier overigens voorzichtig mee experimenteren wanneer je een keer op de wc zit te poepen. Er zijn ook diverse zwangerschapscursus die je hier op kunnen voorbereiden.

Vrij klassiek is een grote hap lucht te nemen, je adem vast te zetten en dan langere tijd te persen. Deze manier van persen kan de uitdrijvingsduur verkorten, maar is minder goed voor de zuurstofvoorziening van moeder en kind. Probeer eerst spontaan te persen, dat wil zeggen zelf te experimenteren wat voor jou het prettigst is. (Wil je graag 5 keer kort achter elkaar persen, of oplopend steeds een beetje langer tijdens een wee...). Wanneer er geen (goede) vordering optreedt, kun je altijd nog over gaan tot de klassieke techniek voor persen. Een verloskundige zal je overigens altijd begeleiden tijdens deze fase en je aanwijzingen geven indien nodig.

De duur van de uitdrijving wordt bepaald door zowel de uitdrijvende kracht (=je weeënkracht en de kracht die je zelf extra zet),als de weerstand die het kindje ondervindt in het baringskanaal. De uitdrijving kan een paar minuten, maar ook enkele uren duren. Bij een eerste bevalling duurt de uitdrijving gemiddeld genomen ruim een uur. Indien je vaker bevallen bent, verloopt de uitdrijving meestal sneller. Zolang de voortgang gestaag verloopt en moeder en kind het goed maken, is het helemaal niet erg als het even iets langer duurt.

Schrik overigens niet wanneer er wat ontlasting meekomt bij de uitdrijving. Dit is heel normaal en geeft aan dat je goed perst. Het hoofdje van de baby duwt de darmen leeg. Verloskundigen zijn niet anders gewend.

Baringshoudingen

Veel vrouwen bevallen liggend (zowel liggend op de rug als op een zij). Wanneer je dat de prettigste houding vindt, is dat een prima houding om in te bevallen. Maar er zijn een groot aantal alternatieve houdingen, waarin je ook veilig kunt bevallen en waarvan niet alle vrouwen op de hoogte zijn. Je kunt bijvoorbeeld ook heel goed zittend op een baarkruk, hurkend, staand, of steunend op je handen en knieën bevallen.

Het voordeel van verticale bevallingshoudingen is in ieder geval dat de zwaartekracht een handje meehelpt. In de onderzoeksliteratuur worden diverse positieve effecten genoemd van verticale baringshoudingen (Cochrane review, 2001). Zo lijkt het erop dat de uitdrijving korter duurt, er minder ingrepen gedaan worden (iets minder kunstverlossingen, minder inknippingen), minder pijn gerapporteerd wordt en er minder afwijkingen blijken op te treden in het hartritmepatroon van je kindje. Het enige nadeel dat genoemd wordt, is dat de hoeveelheid bloedverlies gemiddeld groter lijkt te zijn. Het laatste woord is nog niet gezegd over dit onderwerp en meer onderzoek lijkt nodig om een volledig beeld te krijgen. Het onderzoek geeft in ieder geval wel aan dat een liggende bevallingshouding niet altijd vanzelfsprekend hoeft te zijn en dat verticale baringshoudingen wel degelijk de moeite waard zijn om uit te proberen, wanneer jou dat prettig lijkt.

Luister naar je lichaam en beval in die houding die jij het prettigst vindt. Oriënteer je op de verschillende baringshoudingen. Bedenk van te voren welke houdingen je fijn lijken. Bespreek dit met je verloskundige. Maar luister vooral tijdens de bevalling naar je lichaam en doe dan wat goed voelt, ook al had je van te voren iets anders in je hoofd.

Liggende houding

Hierbij beval je liggend op je bed. Vaak staan je voeten plat op je bed en heb je je knieën gebogen. Aan het eind van de bevalling kun je je knieën naar je toetrekken om zo meer ruimte maken in de bekkenuitgang. Een nadeel van de liggende houding kan zijn dat de grote en zware baarmoeder de grote bloedvaten, die naar het hart teruglopen, kan dichtdrukken. De zuurstofvoorziening van zowel je kindje als jezelf kan dan in gevaar komen. Zodra dit een rol lijkt te spelen, word je geadviseerd meer rechtop te gaan zitten, of op je zij te gaan liggen en zo verder te bevallen. Ook zonder deze problematiek kun je overigens heel goed in zijligging bevallen, wanneer je dat prettig lijkt.

Half zittend

Hierbij zit je half rechtop en wordt je rug ondersteund door bijvoorbeeld een aantal kussens. Je partner kan ook achter je gaan zitten en jou ondersteunen. Voor het grootste gedeelte van de uitdrijving kan dit een heel prettige houding zijn. Aan het eind van de uitdrijving kan het nodig zijn iets meer ruimte in de bekkenuitgang te maken. Dat kun je doen door je knieën naar je toe te trekken en iets meer te gaan liggen, of juist meer rechtop te gaan zitten en bijvoorbeeld hurkend de bevalling af te maken.

Zittend of hurkend - baarkruk

Het grote voordeel van rechtop zitten tijdens de uitdrijving is dat de zwaartekracht je een handje meehelpt. Zo kun je ervoor kiezen te bevallen op een baarkruk. Op een baarkruk worden je benen altijd ondersteund en vaak ook de achterkant van je billen. Het kind kan onbelemmerd geboren worden. Wanneer je op een baarkruk zit, kan je partner achter je gaan zitten en je heel goed ondersteunen. Dat kan heel prettig zijn voor beiden. Je kunt eventueel een spiegel gebruiken om de gehele geboorte goed te kunnen volgen. Het kan wel zijn dat de verloskundige na een minuut of 20 je adviseert om even in een andere houding verder te persen, omdat op de baarkruk je schaamlippen opgezwollen kunnen raken door lang zitten en de druk die er op komt. Variatie tijdens het persen is vaak fijn.

Je kunt er ook voor kiezen tijdens de uitdrijving te zitten op een stoel, op je bed, op de wc of bijvoorbeeld op een skippybal. Dan moet je wel het laatste stukje van de uitdrijving op een andere manier afronden, bijvoorbeeld hurkend of liggend. Wanneer je hurkend bevalt, is het prettig ergens op te steunen. Je kan bijvoorbeeld steunen op de knieën van je partner. De bekkenuitgang wordt overigens bij een hurkende houding zo'n 30% groter (Mander, 1996). Handig is het om een krukje in de buurt te hebben waar je tussen de weeën door even op kan uitrusten.

Op knieën en handen steunend

Je kunt ook op je knieën en handen steunen tijdens de uitdrijving, of alleen op je knieën zitten. Door voorover te leunen bij het laatste stukje van de uitdrijving kun je de zwaartekracht weer wat tegenwerken en de bevalling een beetje remmen. Wanneer je bij een vorige bevalling behoorlijk ingescheurd bent, zou je nu eens kunnen proberen op handen en knieën te bevallen (Smulders & Croon, 1996).

Staand

Het voordeel van staand bevallen is dat je veel bewegingsvrijheid behoudt. Het is wel prettig wanneer je je aan iets vast kunt houden, bijvoorbeeld doordat je ergens aanhangt, of op leunt.

Badbevalling

Veel van deze houdingen zijn natuurlijk ook in bad uit te voeren. Badbevallingen kunnen erg ontspannen verlopen, al zijn de meeste baden die je gewoon thuis in de badkamer tegenkomt door ruimtegebrek niet makkelijk om je kindje ook daadwerkelijk in geboren te laten worden. (Vraag je verloskundige om informatie hierover of zoek verder op internet)

Waar het uiteindelijk allemaal op neerkomt, is dat je tijdens je bevalling die houding moet zoeken die jij prettig vindt. Je kunt ook diverse baringshoudingen uitproberen en afwisselen. Probeer je bevalling naar je hand te zetten wanneer de omstandigheden dat toelaten. Heb vertrouwen, geef je eraan over, luister naar je lichaam en doe die dingen en zoek die houdingen die jij prettig vindt. Laat weten wat je wil en voelt dan kunnen wij je ondersteunen waar nodig en helpen de fijnste houding te vinden.