Het begin van de bevalling

Wanneer de bevalling begint, blijft een verrassing. Vanaf 37 weken vinden we het een gezonde termijn waarop de baby geboren mag worden. Slechts 3-4% van de vrouwen bevalt op de uitgerekende datum en 70% passeert dit.

Ben je je uitgerekende datum voorbij, dan bespreekt de verloskundige met je op het spreekuur welke keuzes er zijn, mocht de bevalling nog niet spoedig uit zichzelf starten.

Aan het einde van een zwangerschap begint je lichaam zich voor te bereiden op de bevalling. Je zou kunnen zeggen dat je alvast gaat oefenen. De spieren van je baarmoeder, die straks nodig zijn voor baringsweeën, zijn bezig met samentrekkingen, nu nog heel onsamenhangend en onregelmatig. Naarmate de bevalling dichterbij komt, wordt je baarmoeder echter gevoeliger voor druk en aanraking. De samentrekkingen, ofwel contracties, kunnen in de laatste dagen voor de bevalling sterker worden en overgaan in voorweeën of oefenweeën die de baarmoedermond helpen voorbereiden. Dit kan een zwaar gevoel geven in je (onder)buik en onderrug, en sommige vrouwen ervaren dit als pijnlijk. Ook kan er een trage regelmaat in te bespeuren zijn, bijvoorbeeld elk half uur of kwartier een kramp. Dus is het logisch dat je je in verwarring af kunt vragen: “Is dit het nu?” Is de bevalling begonnen?” En misschien heb je voor jezelf deze vraag al hoopvol met “ja” beantwoord, en valt het tegen als de verloskundige dat niet kan bevestigen. Sterker nog: De eigenlijke geboorte kan nog vele dagen op zich laten wachten.

Het is dan voor jezelf belangrijk om te weten dat de periode waarin je lichaam oefent en zich klaarmaakt voor de eigenlijke bevalling een heel belangrijke functie heeft. Ook al betekent het niet dat de bevalling is begonnen. Je doet dit voorwerk niet voor niets. Later heb je er voordeel van!

Voor sommige vrouwen kunnen de veranderingen aan het einde van de zwangerschap vrijwel onopgemerkt blijven.

De weeën

De meeste bevallingen beginnen met weeënactiviteit van de baarmoeder (90%).

Weeën zijn krachtige, ritmische samentrekkingen van de baarmoeder. Het zorgt ervoor dat de baby dieper het bekken in wordt geduwd en er druk ontstaat op de baarmoedermond. De baarmoedermond is een ‘tuutje’ dat vastzit aan de baarmoeder. Je kan het vergelijken met een ballon. Door de druk die hierop ontstaat zal de baarmoedermond allereerst zachter en korter worden. Vervolgens zal die zich openen. Het openen van de baarmoedermond wordt ook wel ontsluiting genoemd.

Deze weeën zijn in het begin nog kort, onregelmatig en niet zo pijnlijk. Ze worden voorweeën genoemd en maken de baarmoedermond soepeler (rijper). In deze fase kun je vaak nog doorgaan met waar je mee bezig bent. Als de weeën sterker en regelmatiger worden, meer pijn gaan doen én als je baarmoedermond opengaat, is de echte bevalling begonnen. Een eerste bevalling duurt gemiddeld 12 tot 16 uur, vanaf het moment dat de weeën elke 3 tot 5 minuten komen. Een volgende bevalling gaat meestal sneller.

De vliezen en het vruchtwater

Eén op de tien bevallingen begint niet met weeën, maar met het breken van de vliezen.

De vliezen en het vruchtwater hebben in de afgelopen maanden gediend als bescherming voor de baby. Je zult het herkennen aan het vochtverlies. Dit is vaak niet eenmalig een grote plas (zoals men in de films laat zien), maar je zult steeds kleine beetjes vocht verliezen. Het kan zijn dat de vliezen in een later proces van de bevalling scheuren.

Als de vliezen gebroken zijn, komen de weeën meestal binnen 24 uur op gang. Het kan echter ook nog langer duren voordat de bevalling begint. Zolang de controles van jou en je kindje goed zijn, is het verantwoord om te wachten tot de bevalling spontaan begint. Heel veel vrouwen krijgen spontaan weeën binnen 48 uur na het breken van de vliezen. Wel is het zo dat de verloskundige je 24 uur na het breken overdraagt aan de gynaecoloog. Je bevalt dan zeker ook in het ziekenhuis. De conditie van je baby en van jezelf wordt in het ziekenhuis verder gecontroleerd.

Tips ter ontspanning en minder stress tijdens je bevalling

Als de weeën frequent komen: Neem een klok of horloge om te kijken om de hoeveel tijd ze komen en hoelang ze duren. Je hebt ook digitale mobiele apps hiervoor. Je meet de frequentie door te tellen van het begin van een wee tot het begin van de volgende wee.

Is de tussentijd tussen de contracties onregelmatig en zijn ze nog kort (minder dan 50 sec) van duur, dan is het verstandig om zo veel mogelijk proberen te rusten. Zo kun je je krachten sparen. Een lekker warm bad, een douche of een warme kruik op je buik kan dan heel nuttig zijn. Hierdoor kan de buik zich wat ontspannen. Vaak zakken de weeën dan wat af, of zetten ze door.

Probeer als het avond is nog wat te gaan slapen. Als het overdag is, kun je gewoon met je dagelijkse bezigheden doorgaan. Probeer iets te zoeken om je af te leiden. De bevalling kan nog best een tijdje (dagen) op zich laten wachten. Troost je met de wetenschap dat er hard aan de voorbereidingen gewerkt wordt.

• Neem een lekker warm bad, een douche of warme kruik op je buik.
• Bereid je goed voor op wat er te gebeuren staat.
• Bel de verloskundige bij vragen waar je ongerust over bent.
• Ben eerlijk tegen mensen om je heen waar je onrustig of geïrriteerd van wordt.
• Zet muziek op waarbij je je goed kan ontspannen, demp het licht, doe eventueel de gordijnen dicht en zet de telefoon uit.
• Slaap tussendoor als het nog kan.
• Eet en drink normaal.
• Ga gerust nog naar het toilet. Veel plassen kan zelfs helpen.
• Als de weeën frequent komen, ga je de tijd bijhouden (doe dit niet te snel).

Hoe werkt je lichaam? Jouw invloed op de pijn en pijnstilling

Wist je al dat je lichaam meteen reageert op de pijn door zelf pijnstillers (‘endorfine’) aan te maken? Daardoor voel je minder pijn. Ontspannen is dus erg belangrijk. Maar als je erg gespannen of bang bent, kan dat de aanmaak van endorfine belemmeren. Het is dus belangrijk om zo ontspannen en comfortabel mogelijk te zijn tijdens je bevalling. Gelukkig heb je daar zelf invloed op! Denk aan dingen die jou helpen ontspannen, zoals een warm bad, een massage en bemoedigende woorden van je partner en de mensen om je heen. Als je je goed kan ontspannen tijdens de weeën, dan zet de bevalling beter door en verloopt vaak vlotter en prettiger. Er zijn verschillende dingen die je kan doen om met de pijn om te gaan en je zo ontspannen en comfortabel mogelijk te blijven tijdens de bevalling.

De bevalling komt mede op gang door een verandering in de hormoonhuishouding. Het gaat om stoffen die voor de weeën zorgen en de baarmoedermond soepel maken (oxytocine). Tijdens de weeën en de bevalling maken je hersenen een morfineachtige stof aan die werkt als een natuurlijke pijnstiller, waardoor je de contracties kan verdragen. De grootste tegenwerker van de endorfine is adrenaline. Adrenaline wordt door je eigen lichaam aangemaakt in reactie op angst, spanning en verzet. Het gevolg is dat de pijnbeleving omhoog gaat en de weeën veel minder effectief zijn, of minder snel doorzetten. Probeer de aanmaak van adrenaline dus zoveel mogelijk te vermijden! Zorg voor een situatie waarin je jezelf zo rustig mogelijk voelt.